گروهی از دانشمندان انگلیسی و آمریکایی به شواهد زمین شناختی دست یافته اند که در خصوص یکی از توضیحات رایج در مورد چگونگی آغاز شکل گیری یخ قطب جنوب تردید ایجاد می کند.جریان چرخشی قطب جنوب (ACC) یک جریان اقیانوسی است که در جهت گردش عقربه های ساعت در اطراف کل این قاره حرکت می کند و یک عایق دور این قطب جنوب ایجاد می کند تا آب های اقیانوسی گرم شمالی به آن نرسیده و ورقه یخی حفظ شود.
به مدت چندین دهه دانشمندان گمان می کردند آغاز یک جریان ACC کامل، نقش مهمی را در عصر یخبندان اولیه این قاره در حدود 34 میلیون سال پیش ایفا می کرده است.
اکنون نمونه های سنگی به دست آمده از دریای اسکوتیا در نزدیکی قطب جنوب نشان دهنده بقایای یک قوس آتشفشانی در این منطقه است که در حال حاضر غرق شده و در زمانی حدود قبل از 28 میلیون سال پیش شکل گرفته است. این آتشفشان می توانسته تا کمتر از 12 میلیون سال پیش مانع از شکل گیری جریان چرخشی قطب جنوب (ACC) شده باشد.
اگرچه نمی توان جریان چرخشی قطب جنوب را به آغاز یخبندان اولیه قطب جنوب مرتبط کرد اما می تواند نشان دهنده ورود سیاره زمین به یک وضعیت یخچالی بسیار سردتری باشد.
محققان با استفاده از فناوری چند پرتویی سونار، نقشه عمق سنجی کف دریا را که شبیه نقشه برداری توپوگرافی سطح زمین است تهیه کردند. این گروه به سرپرستی دکتر ایان دالزیل استاد دانشگاه تگزاس در موسسه زمین فیزیک اوستین و استاد علوم زمین دانشکده جکسون بالا آمدگی سطح کف دریا را در دریای اسکوتیای مرکزی شناسایی کردند.
آنها با لایروبی چندین نقطه از کف دریا در نقاط مختلف این برآمدگی، سنگ آتشفشانی و رسوبات ناشی از هوازدگی سنگ های آتشفشانی را کشف کردند.
این نمونه ها از گدازه های طبیعی کف اقیانوس مجزا هستند و از نظر زمین شیمیایی با قوس آتشفشانی جزایر ساوت ساندویچ که در حال حاضر فعالند یکسان هستند. این قوس آتشفشانی در شرق دریای اسکوتیا واقع شده و امروزه یک مانع را برای ACC شکل داده و آن را به سوی شمال منحرف می کند.
محققان با استفاده از شیوه ای موسوم به تعیین تاریخ ایزوتوپی ارگون، دریافتند سن این نمونه ها از 28 میلیون سال تا 12 میلیون سال است.
محققان با اشاره به قوس آتشفشانی کهن ساوت ساندویچ ( ASSA)، این نتایج را به عنوان شواهدی می دانند که یک قوس آتشفشانی کهن در آن زمان و شاید بسیار زودتر در این منطقه فعال بوده است.
نتایج این تحقیقات در نشریه Geology منتشر شده است.
